Ego(ben) Osmanlıca ene Arapça kökenli bir kelimeden türetilerek Osmanlıcada enaniyet diye tabir edilen diğer ismi self olan bir kelimedir. Her insanın tıpkı bilgisayarlardaki gibi IP adresleri yani kullanıcı kimlikleri vardır ve bu bireye özgüdür.
***
Kişi doğduğundan itibaren ben diyerek başlar ve ben diyen başka birileriyle yer değiştirmez, IP adresi gibi benliklerimiz bize özgüdür. Ben, bizi biz yapan duygumuzdur, bilincimiz ve kendilik hissimizdir. Üst benlik ve alt benliklerimiz vardır. Üst benlik vicdan olarak bilinen bireyin hesap verebilirlik, denetlenebilirlik ile ilgili bir benlik parçasıdır. Alt benlik, ID olarak psikanalizde adlandırdığımız kuralsızlıkla yaşayan, iyicil ve kötücül şeyleri barındıran benlik parçasıdır.
***
ID, her türlü istek ve dürtüyle gelir fakat ego dediğimiz düzenleyici benlik bu duyguları düzenler, üst benlik de onun çevre ve toplumla arasındaki dengeyi sağlayan duygudur. Benlik fonksiyonunun en önemli özelliği düzenleyici özelliğinin olmasıdır. Kişinin kendini koruyabilmesi için benlik duygusuna ihtiyaç duyar hatta benlik duygusu kaybolan kişi şizofren olmaktadır.
***
Sağlıklı bir ego ruh dengesi için çok önemlidir. Sağlıklı bir ego için bireyin benliği ve benlik algısı arasındaki dengenin olması önem arz etmektedir. Bireyin benlik algısı var olan benliğinden, yani kişinin gerçeklik içerisindeki özelliklerinden, dış dünyada tanılınan benliğinden daha yüksekse o kişide büyüklük hastalığı ortaya çıkıyor. Özellikle kendini peygamber, mehdi sanan özel güçlerinin olduğuna inanan insanlar bu durumdadır. Psikanalizde bu durum omnipotent olarak ele alınan tam güçlülük durumudur ve narsistik bir özellik vardır.
***
Hepimizin içinde bu narsist taraf mevcuttur önemli olan bunun farkına varmaktır. Bu durum özgüven değil ben algısındaki sapmadır. Bir diğerinde bireyin benlik algısı var olan benliğinden alt seviyedeyse kişi depresif, ürkek, korkak ve kaçıngan biri olmaktadır. Ruh sağlığının yerinde olması için sağlıklı olan koşul bireyin benlik algısı ile gerçek benliği arasında bir denge olması gerekmektedir.
***
Gelelim egoist kelimesine ki bu kelime selfish olarak İngilizcede geçen kendine hayranlık duyma olarak bilinen öz beğenidir. Megalomani dediğimiz büyüklük hastalığı olan bireyler bu kişilerdir. Öz sevgi ile öz beğeni farklıdır. Bireyin kendine var olan şeyleri görüp eksiklikleriyle kabul etmesi durumu sağlıklı bir durumdur ve buna öz sevgi deriz fakat birey kendinde olmayan şeyleri varmış gibi görerek kendini severse buda kibirdir, büyüklük duygusudur.
***
Büyüklük duygusunun toplum içinde gördüğümüz 3 tipi vardır. Öfkeli ve eleştirel bireyler vardır bunlar sürekli başkalarını eleştirir kendinde üstünlük olduğu için kendine bu yetkiyi verir. Bu kimselere şu şekilde davranmalıyız kendilerini aslında aşağılık ve yetersiz gören bu kişilerin eleştirilme ve incinme korkularından kaynaklı olarak sürekli eleştirerek bu kendini koruma davranışlarına karşı bu kişilere yanlış davranışlarını kişiliklerine söz etmeden hatta güzel bir insan olduğunu belirterek bir cümleye başlayıp sonra hatalı davranışını incitmeden belirtmek gerekir mümkünse yazılı olması daha avantajlıdır. Bu konuyla ilgili haftaya daha detaylı olarak tipleri ve önlemleri ele alacağız.