Farklı kültürel yapılarda yetişmiş iki farklı karakterin bir arada ve ne kadar uyumlu olduğu evliliğin kalitesini de belirliyor. Bu uyumun sağlanabilmesinde en temel etkenlerden biri empatidir. Empati, kültürümüzde diğergamlık olarak bilinir ve karşımızdaki bireyin duygularını anlarken kendi duygularını da korumasıdır. Bu şekilde kurulan bir ilişki empatik bir yapıya sahiptir ve bu yapı bireyi hata yapmaktan korur, ilişki içerisinde sağlıklı ve doğru kararlar verilmesini sağlar. Empatik ilişki kurulan evlilik şirketinin bir sigortasıdır.
***
İnsan sosyal bir varlıktır ve bunu sağlayan en önemli duygu empatidir. Kötülüklerin temeli empatiden yoksun olmaktır ki Cohen’in ‘Kötülüğün Anatomisi’ kitabında bu ele alınmıştır. Suç işleme eğiliminde olan kişiler incelendiğinde empati yoksunlukları sebebiyle başka insanların duygularını, ihtiyaçlarını görmeme, insanları rahatsız etme, eziyet etme gibi sadece kendi için ve kendisini dünyanın merkezinde görür bir vaziyette yaşam sürdüğü görülür. Narsist bireyler empatiden yoksun, duygusal körlük yaşayan bireylerdir yanlış söylemiş olmayız herhalde…
***
Mikelanj fenomeni olarak adlandırılan karşılıklı iki bireyin empati kurması ilke beynindeki nöral yolların da birbirine benzemeye başladığı çekilen tomografilerde de tespit edilmiştir. Benzeri durum anne ve çocuk arasında da gözlemlenebilir. Anne çocuğun hareketlerinden acıktığını veya tuvaletinin geldiğini anlayabiliyor. Duygusal ayna nöronlar aktif ve hemen duygusal okuma yapıyor. Empati duygu okumayı ve bunu fark edebilme becerisi ile ilişki içindedir ve empatiden yoksun olmakta durumun tam tersi yönünde duyguları görememe ve duygulara karşı körlük yaşama durumu olarak açıklanabilir.
***
Bir deneyde çocuklar bir odaya alınıyor ve çocuklardan biri ağladığında bunu fark eden, duyan diğer çocuklar da ağlamaya başlıyor. Biri canı acıdığı için ağlarken diğerleri ağlayan kişinin duygusunu ayırt edemediğinden dolayı acıyı kendi acısı sanar ve bunun ayrımını yapamadığı için o da ağlamaya başlar. Bu empati değildir, sempatidir. Duyguların sınırları birbirine geçmiş ve karışmıştır. Üzüntüsünü bize anlatan biriyle oturup o ağladığında ağlamak empati değil, sempatidir. Senkronize olarak ağlamak da sağlıklı değildir.
***
Empatinin en sağlıklı şekilde yaşam bulduğu ilişkiler kibirden uzak olan tevazu içerisinde hareket edilen evliliklerdir. Bu evliliklerde karşımızdaki bireyin duygularına göre hareket etmek ve ona değer verdiğini göstermek etkindir. İnsan ilişkilerinde yatay bir ilişki olmalı ve bireyler üstünlük çabası içerisinde olmadan aynı zamanda karşısındakini aşağıda görmeden bir ilişki yani empatik ilişki olmalıdır. Empati eğilimi yetenek fakat empatiyi geliştirmek ise beceridir ve beceriler öğrenilir, kazanılabilir.