Öfke kontrolü derken hiç öfkelenmemeliyiz, bunu tamamen kontrol altına almalıyız demiyoruz. Sağlıklı bir şekilde öfke duygusunu yaşamak ve bu duygunun yıkıcılığını önlemek gerekmektedir. Bu kontrolü sağlayabilmek için öncelikle kendi öfkemizi ve öfkeli davranışlarımızı, tepkilerimizi tanımamız gerekiyor.
***
Öfke anında ‘neden öfkeliyim’, ‘nasıl tepki vermeliyim’ gibi soruları o esnada kendimizi sormak çok da kolay değildir. Çünkü öfke sıcak bir duygudur ve ön beyin devre dışı kalır birey mantıklı analiz yapamaz. Birey öfke anında görmez, duymaz ve düşünemez diyebiliriz. Bu sebepten dolayı birey sakin olduğu bir zamanda ancak sağlıklı düşünerek tespitlerde bulunabilir. Birey sakin ve dinginken kendine şunları sorarak kendini keşif yolculuğuna çıkmalı.
***
Kendimizi tanımak, duygularımızı tanımak çok önemlidir çünkü insan bildiği ve tanıdığı şey ile ilgili kendini daha hakim hisseder. Bilmediğimiz bir şey ile ilgili her zaman belirsizlikler ve ani reaksiyonlar olabileceğinden dolayı birey bilmediği ile ilgili hem kaygı duyar hem de kontrolün tamamen dışarıda olduğunu bildiği için korkar. Bu nedenle kendimizi ve duygularımızı tanımalıyız. Buradan yola çıkacak olursak sakin bir ortamda dingin bir haldeyken kendimize şu soruları sormalı ve cevaplayarak duygularımızı tanımalıyız.
- Beni en çok ne öfkelendirir?
- Hangi durum?
- Hangi söz?
- Hangi davranış?
- Kim/Kimlere?
- Öfkelendiğimde nasıl tepkiler veriyorum?
- Öfkelenmeden önce zihnimde hangi düşünceler oluyor?
Öfkelenmeden önce birey zihninden geçen düşüncelerin tespitini yaptığında öfkenin asıl altında yatan nedenleri fark edecektir. Esasında bizi öfkelendiren insanlar değil düşüncelerimiz oluyor. Bir örnekle konuya açıklık getirirsek hasta olduğunuz bir gün arkadaşınızın yanınızda yüksek sesle müzik dinlemesi sizi rahatsız eder ve siz de ‘müziği kapatır mısın beni rahatsız ediyor hastayım’ gibi bir ifade ile dinlenmek istediğinizi belirttiniz. Sonrasında tekrar yüksek bir sesle video ya da müzik sesi duyduğunuzda ‘bana saygısızlık yapılıyor’, ‘beni sevmiyorlar ki o yüzden önemsemiyorlar’, ‘ bana değer vermiyorlar’ gibi düşüncelerin oluşumuyla öfke duygusu yoğunlaşarak gidip bağırmamıza veya kavga etmemize sebep olabiliyor.
***
Bu tarzda bir duygu ifadesi yıkıcıdır. Fakat düşünceleri fark etmek ve mantıklı muhakeme edebilmek sonrasında duyguları sağlıklı bir şekilde ifade ederek yıkıcılıktan uzak ve yapıcı bir tarzda yaklaşım sergileyerek var olandan farklı çıkarımlar yapmak yerine olduğu gibi görebilmek ve öfkenin yıkıcılığını önlemek gerekir. Öfke dediğimiz gibi sıcak bir duygudur öncelikle düşünceleri fark etme ve onları mantıklı muhakeme edebilmeye başladıktan sonra öfke eğer dinmiyorsa elimizi ve yüzümüzü yıkamak biraz daha bizi rahatlatacaktır.
***
Aynı şekilde bulunulan ortamdan bir süre uzaklaşmak da dinginleşerek sakinleşmemize ve tekrar mantıklı düşünebilmemize yardımcı olur. Öfkeli bir bireye karşı yaklaşım da karşımızdaki bireyin öfkesinin nasıl ortaya çıkacağını belirler. Öfkeli birini anlamaya çalışmak için sorular sormak ve ses tonunu düşük seviyede tutarak karşıdakini anlamaya çalıştığımızı hissettirmek karşımızdaki bireyin öfkesinin azalmasına ve kendinin anlaşılmak istendiğinin farkına vararak dinginleşerek daha sağlıklı şekilde kendini ifade etmesini sağlayacaktır. Eğer öfkeniz yıkıcı şekilde ise ve bu sizi hoşnut etmiyor ise uzmanlardan destek almanız size duygularınızı daha sağlıklı yaşamanızda yardımcı olacaktır.