Çocuk gelişiminin en temelinde aile yer alır. Bakımını üstlenen aile bireyleri, bakıcı gibi kişiler çocuk üzerinde aynı oranda etkililerdir. Çocuğumuzun zihinsel, bedensel ve ruhsal gelişimi bakım veren yani ebeveynlerin tutumu ile şekillenir. Günümüz anne ve babaları bu sorumluluğun farkındadırlar. Bu sebeple çocuklarımıza en doğru şekilde davranmaya, model olmaya çalışan ebeveynlerimiz kimi zamanlar farkında bile olmadan hatalar yapabilmektedirler.
***
İşin özü, çocuklarımıza rahat bir hayat sunmak istiyoruz ve buna dayanarak aşırı serbest bırakarak geleceğin düzene karşıt, aykırı ve sorumluluk almayan bireylerini yetiştirmiş oluyoruz. Buna karşın tam tersi bir ebeveyn tutumu sergileyen ebeveynlerimiz de var ki onlar her işleri düzgün gitsin isteyen mükemmeliyetçi ebeveynler ve bu şekilde çocuklarına kaygı ve tedirginliği aşılıyorlar.
***
O kadar çok çocuk yetiştirme ve ebeveynlik üzerine kitaplar var ki ebeveynlerimiz hangisinin daha doğru ve sağlıklı olduğu konusunda karar veremez oluyorlar. Bu şekilde de çok iyi bildikleri ve öğrendikleri yöntemleri yanlış olsa dahi uygulamaya başlıyorlar.
***
Sizlerle birlikte ebeveyn tutumları inceleyelim ve kendimize karşı bir öz-denetim sağlamak için önce farkındalık oluşturalım. Yanlış olan ebeveyn tutumlarını şu şekilde açıklayalım;
- Belirli kuralların olduğu ve bunlara uymanın önem arz ettiği otoriter tutumda disiplin ön plandadır ve görülmesi istenmeyen çocuk davranışları cezalandırılır. Bu şekilde yetişen çocuk sürekli isyan eden ya da tam tersi sürekli ezilen bir birey haline gelir. Kaygı ve özgüven problemleri görülmeye başlar ve bağımlı ilişkiler yaşamaya başlayan bu bireyler tek başlarına karar alamazlar.
- Otoriter tutumun tersine kendi yaşamadıklarını aman çocuğum yaşasın diye düşünen anne ve babalar da sınırsız özgürlük adı altında tamamen serbest bir yaşama çocuklarını bırakıyorlar. Bu şekilde yetişen çocuklarda da sorumluluk duygusu gelişmediği için toplum kurallarına uyum sağlayamayan ve ayak uyduramayan, her söylenileni emir olarak algılamasını beklediğimiz bireyler haline geliyorlar.
- Hoşgörü ile boş vermişliğin ayrımının yapılamadığı ailede çocuk sorun çıkarmadıkça çocukla ilgilenilmez ve bu ilgiden yoksun kalmış çocuklar da ileride kendilerini ispat eme çabaları olur belki de çevreye zarar verme yoluyla dikkat çekme davranışları görülebilir.
- Anne ve baba arasında sürekli zıtlık olan ve bu fikir uyuşmazlığı sonucunda karar vermekte zorlanan, boyun eğen veya isyankar bir çocuk yetiştirilen ailedeki bu çocuklar tutarsız ve kimseye güvenemeyen kişilere dönüşürler.
- Aşırı titiz ve özenle büyütülen çocukların tüm işleri anne ve baba tarafından yapıldığı için tek başına hareket edemeyen, başkalarına bağımlı bireyler yetiştirilir.
- Çocuklarının en iyisini yapmalarını bekleyen ebeveynlerin çocukları anne ve babalarının başaramadıklarını başarma üzerine doğurulan proje çocuklar olarak yüksek beklentileri karşılamaları beklenen ileride de en ufak başarısızlıkta dahi duygusal çöküntü yaşayan bireyler olur.
***
Tüm bu yanlış tutumların aksine olması gereken demokratik bir ebeveyn tutumunu başka bir yazımda daha detaylı ele alacağım fakat çocuklarımızı oldukları gibi kabul etmeli, destekleyici olmalı, sadece anne ve babalık yapmalı, kaliteli zaman geçirmeliyiz. Birçok şey sayılabilir, eklenebilir fakat yanlış tutumları incelediğinizde eminim ki hatalarınızı fark edeceksiniz.