Lütfi  Vural
Köşe Yazarı
Lütfi Vural
 

AKDENİZ’DE TARİHİN EN BÜYÜK SEL FELAKETİ

10 Eylül’de Libya’nın kuzeydoğusunda etkili olan fırtına ve aşırı yağış sel felaketine neden oldu. Vadi üzerine kurulu olan Derne şehrinde yağışla birlikte su seviyesi hızla yükseldi. Aşırı yağışın oluşturduğu sel suları iki barajı yıktı ve Derne şehri adeta savaş alanına döndü. 5 binden fazla insan yaşamını yitirdi, 10 bin kişi de kayıp. Selin etkilediği ve binaların yıkıldığı kent araba mezarlığına döndü. Denizin üstü insan cesetleriyle doldu. Oluşan fırtınaya “Daniel Fırtınası” adı verildi KASIRGALAR DEĞİŞİK İSİM ALIRLAR Kasırga genelde tropikal bölgelerde ve okyanuslarda oluşur. Sıcak deniz yüzeyindeki hava nemle birlikte hızla yükselir ve bir merkez etrafında dönerek hareket eder. Genel olarak “tropikal siklon”, “tropikal kasırga”  olarak adlandırılsa da, kasırgalar oluştukları bölgelere göre değişik isim alırlar. Meksika Körfezi ve Atlas Okyanusunda görüldüğünde kasırga(hurricane), Pasifik Okyanusu’nun kuzeyinde tayfun, Hint Okyanusu’nda meydana geldiğinde ise siklon olarak adlandırılır. Hızlarına göre 5 seviyeye ayrılır. Birinci seviye Saatteki hızı 120 km’den başlar ve beşinci seviye 250 km/saat’i geçer.  *** Akdeniz’de okyanuslarda ki gibi geniş bölgeleri etkileyen kuvvetli kasırgalar olmasa da birinci seviye dediğimiz saatteki hızı 120 – 140 km olan fırtınalar ile beraber aşırı yağışlar oluşmaktadır. Akdeniz’de meydana gelen ve bölgesel özellikler taşıyan bu kasırgalar “Medicane” olarak adlandırılmaktadır. Bu isim “Akdeniz” ve “kasırga”nın İngilizce karşılığı olan Mediterranean ve Hurricane kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Medicane’ler eylül ve ocak ayları arasında meydana geliyor. Geçmişte Akdeniz Kasırgası olarak adlandırılan Medicane’lerin etkili olmuştur. Eylül 1963'te Kuzey Afrika'da, Eylül 1996'da İspanya'ya bağlı Balear Adaları'nda meydana gelen Medicane Kasırgasıları ciddi hasarlar vermiştir. Ocak 1982, Ocak 1995, Eylül 2006, Kasım 2011 ve Kasım 2014'te meydana gelen Medicane Kasırgaları da etkili olmuştur. *** Geçtiğimiz günlerde 5 – 8 Eylül tarihleri arasında Bulgaristan’ın güneyinde ve Yunanistan’ın Teselya bölgesinde oluşan Medicane kasırgası ve aşırı yağışlar büyük hasalara neden oldu. 10 Eylül günü kuvvetlenerek güneye doğru hareket eden medicane Libya’nın kuzeydoğu bölgesinde aşırı yağış sonrası çok büyük hasar oluşturdu. Fırtına ve sel Türkiye’de de etkili oldu. 5-6 Eylül tarihlerinde Kırklareli'de aşırı yağış sonucu oluşan selde 5 kişi hayatını kaybetti. İstanbul'un Başakşehir ve Küçükçekmece ilçelerinde de 2 kişi hayatını kaybetti. Bulgarista’nın Kosti kentine 311 kg/m2 yağış düşerken, 5 Eylül'de Yunanistan'ın Teselya bölgesinde Zagora köyünde 1.092  kg/m2 yağış kaydedildi.  Bu miktar, eylül ayındaki ülke ortalamasının 55 katından daha fazla. Kırklareli’nde 196 kg/m2 yağış kaydedildi. HAVANIN NEM TAŞIMA KAPASİTESİ ARTIYOR Küresel ısınma Akdeniz’de deniz suyunun yüzey sıcaklığını artırıyor. Orta Akdeniz ve Doğu Akdeniz olmak üzere iki bölge dikkati çekiyor. Bu bölgelerdeki deniz yüzeyinin sıcaklığı 30 dereceye yaklaşıyor. Ayrıca Afrika’dan gelen sıcak hava dalgalarının sayısı artıyor. Bu durum deniz suyu sıcaklığını artırıyor. Deniz yüzeyi ile temas halinde olan atmosfer tabakası da ısınıyor. Havanın nem taşıma kapasitesi artıyor. Kuzeyden gelen Alçak Basınç sistemleri ve soğuk hava, ısınan Akdeniz yüzeyi ile karşılaştığında yağış miktarı ve fırtınanın hızı artıyor. Denizde oluşan hortumlar kara yüzeyine geldiğin yıkıcı etkilere neden oluyor.
Ekleme Tarihi: 18 Eylül 2023 - Pazartesi
Lütfi  Vural

AKDENİZ’DE TARİHİN EN BÜYÜK SEL FELAKETİ

10 Eylül’de Libya’nın kuzeydoğusunda etkili olan fırtına ve aşırı yağış sel felaketine neden oldu. Vadi üzerine kurulu olan Derne şehrinde yağışla birlikte su seviyesi hızla yükseldi. Aşırı yağışın oluşturduğu sel suları iki barajı yıktı ve Derne şehri adeta savaş alanına döndü. 5 binden fazla insan yaşamını yitirdi, 10 bin kişi de kayıp. Selin etkilediği ve binaların yıkıldığı kent araba mezarlığına döndü. Denizin üstü insan cesetleriyle doldu. Oluşan fırtınaya “Daniel Fırtınası” adı verildi

KASIRGALAR DEĞİŞİK İSİM ALIRLAR

Kasırga genelde tropikal bölgelerde ve okyanuslarda oluşur. Sıcak deniz yüzeyindeki hava nemle birlikte hızla yükselir ve bir merkez etrafında dönerek hareket eder. Genel olarak “tropikal siklon”, “tropikal kasırga”  olarak adlandırılsa da, kasırgalar oluştukları bölgelere göre değişik isim alırlar. Meksika Körfezi ve Atlas Okyanusunda görüldüğünde kasırga(hurricane), Pasifik Okyanusu’nun kuzeyinde tayfunHint Okyanusu’nda meydana geldiğinde ise siklon olarak adlandırılır. Hızlarına göre 5 seviyeye ayrılır. Birinci seviye Saatteki hızı 120 km’den başlar ve beşinci seviye 250 km/saat’i geçer. 

***

Akdeniz’de okyanuslarda ki gibi geniş bölgeleri etkileyen kuvvetli kasırgalar olmasa da birinci seviye dediğimiz saatteki hızı 120 – 140 km olan fırtınalar ile beraber aşırı yağışlar oluşmaktadır. Akdeniz’de meydana gelen ve bölgesel özellikler taşıyan bu kasırgalar “Medicane” olarak adlandırılmaktadır. Bu isim “Akdeniz” ve “kasırga”nın İngilizce karşılığı olan Mediterranean ve Hurricane kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Medicane’ler eylül ve ocak ayları arasında meydana geliyor. Geçmişte Akdeniz Kasırgası olarak adlandırılan Medicane’lerin etkili olmuştur. Eylül 1963'te Kuzey Afrika'da, Eylül 1996'da İspanya'ya bağlı Balear Adaları'nda meydana gelen Medicane Kasırgasıları ciddi hasarlar vermiştir. Ocak 1982, Ocak 1995, Eylül 2006, Kasım 2011 ve Kasım 2014'te meydana gelen Medicane Kasırgaları da etkili olmuştur.

***

Geçtiğimiz günlerde 5 – 8 Eylül tarihleri arasında Bulgaristan’ın güneyinde ve Yunanistan’ın Teselya bölgesinde oluşan Medicane kasırgası ve aşırı yağışlar büyük hasalara neden oldu. 10 Eylül günü kuvvetlenerek güneye doğru hareket eden medicane Libya’nın kuzeydoğu bölgesinde aşırı yağış sonrası çok büyük hasar oluşturdu. Fırtına ve sel Türkiye’de de etkili oldu. 5-6 Eylül tarihlerinde Kırklareli'de aşırı yağış sonucu oluşan selde 5 kişi hayatını kaybetti. İstanbul'un Başakşehir ve Küçükçekmece ilçelerinde de 2 kişi hayatını kaybetti. Bulgarista’nın Kosti kentine 311 kg/m2 yağış düşerken, 5 Eylül'de Yunanistan'ın Teselya bölgesinde Zagora köyünde 1.092  kg/m2 yağış kaydedildi.  Bu miktar, eylül ayındaki ülke ortalamasının 55 katından daha fazla. Kırklareli’nde 196 kg/m2 yağış kaydedildi.

HAVANIN NEM TAŞIMA KAPASİTESİ ARTIYOR

Küresel ısınma Akdeniz’de deniz suyunun yüzey sıcaklığını artırıyor. Orta Akdeniz ve Doğu Akdeniz olmak üzere iki bölge dikkati çekiyor. Bu bölgelerdeki deniz yüzeyinin sıcaklığı 30 dereceye yaklaşıyor. Ayrıca Afrika’dan gelen sıcak hava dalgalarının sayısı artıyor. Bu durum deniz suyu sıcaklığını artırıyor. Deniz yüzeyi ile temas halinde olan atmosfer tabakası da ısınıyor. Havanın nem taşıma kapasitesi artıyor. Kuzeyden gelen Alçak Basınç sistemleri ve soğuk hava, ısınan Akdeniz yüzeyi ile karşılaştığında yağış miktarı ve fırtınanın hızı artıyor. Denizde oluşan hortumlar kara yüzeyine geldiğin yıkıcı etkilere neden oluyor.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve manisadenge.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.