Lütfi  Vural
Köşe Yazarı
Lütfi Vural
 

ZEMHERİR – KARA KIŞ

Eski dönemlerde hava durumu önceki nesillerin tecrübelerinin aktarımı ile oluşan takvime göre takip edilirdi. Bir bölgede yaşayan insanların nesilden nesile aktardığı doğa olayları ve birikimleri ile oluşan bu takvim, yıl içerisindeki belirli dönemleri hatırlatma görevini görürdü. Fırtınaların başlangıcı, zemheri, kocakarı soğukları gibi birçok hava durumu buradan takip edilirdi. Halk arasında geleneksel hâle gelen bu takvim yöresel olarak farklılıklar gösterse de büyük ölçüde benzerlikler taşırdı. Halk takvimi kullanıldığı yörelerde resmi takvimden daha yaygındır. Günümüzde, şehirleşme ve teknolojik yeniliklerle beraber kullanımı azalmaktadır. Yazılı olmayan ve sözlü olarak geçmişte kullanılan halk takvimine göre bir yıl, kasım ve hıdrellez olmak üzere iki bölümdür. Kasım, Kasım ayının başında başlar ve Hıdrelleze kadar sürer. Bu süre kış mevsimidir. Hıdrellez ise 6 Mayıs’ta başlar, Kasım’a kadar olan süredir ve yaz mevsimidir. Kış süresi Kasım, Zemherir ve Hamsin adlı üç ana bölüme ayrılır. Tamamı 180 gün olarak kabul edilen kış devresinin ilk 135 günü yani Kasım-Zemherir-Hamsin aylarına “sayılı günler” denir ve kışın en şiddetli olduğu süredir. Kışı tamamlayan 45 günlük bir devre daha vardır ki, bu da 21 Mart’ta başlayıp, 6 Mayıs’a kadar geçen süredir. Miladi Takvime göre zemherir (erbain), 40 gün sürmektedir. Bu süreç, 21 Aralık’ta başlayıp 31 Ocak itibariyle sona erdiği varsayılmaktadır. Arapça ifadesiyle buna “Erbain” diyoruz.1 Şubat itibari ile zemherir ya da erbain dönemi son bulmaktadır. 21 Aralık’ta “Zemherir” başlıyor ve 40 gün sürüyor. 1 Şubat’ta “Hamsin” başlıyor ve bu da 50 gün sürüyor. Arapçada “Hamsin” de 50 anlamına geliyor. Şu an tam “Zemherir’deyiz, bir başka ifadeyle “Erbain”deyiz. Ocak ayında zemherir günlerini yaşıyoruz. Eskisi kadar olmasa da kış kendini hissettiriyor. İklim değişikliği ve küresel ısınma zemherinin etkisini azalttı. Şiddetli soğukların süresinde azalma var. Bölgemizde yetiştirilen üzüm bağları ile zeytin, erik ve kiraz ağaçlarının mahsulden sonra ilkbahara kadar soğuklamaya ihtiyacı var. Ağaç cinsine göre süreleri farklı olsa da yetiştirilen bu ürünlerin sonbahar ve kış mevsiminde soğuklama sürelerini tamamlaması gerekiyor. Aksi takdirde ağaçlar zamansız çiçek açıyor ya da verimde düşüş oluyor. ZEMHERİR İLE ZEMHERİ ARASINDAKİ FARK Halk takvimine göre, kış mevsiminin en şiddetli zamanı olarak kabul edilen zemheri, zemherir (erbain) ve hamsin dönemi olmak üzere iki döneme ayrılmaktadır. Zemheri 21 Aralık ile 21 Mart arasındaki 3 aylık dönemin tümüne verilen isimdir. Zemherir ise bu 3 aylık kış döneminin en sert geçtiği varsayılan 40 günlük dönemdir ve 21 Aralık ile 1 Şubat tarihleri arasındadır. Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar için bu takvim hayati önem taşır. Hayvanları ve ürünleri dondan ve sert soğuklardan korumak için “sayılı günleri” bilmek tedbir almak için önemlidir. Son yıllarda unutulmaya yüz tutan halk takvimi kültürümüzün bir parçasıdır. Nesiller boyunca birbirine aktarılan, geçmişteki yaşanan tecrübelerin birikimi olan bu kültürün izlerini atasözleri ve deyimlerde de görüyoruz. “Ağustosta gölge kovan, zemheride karnın ovar.” Atasözü: yazın çalışmayanın, tembel tembel oturanın, keyfini düşünen kimsenin, kışın geçim sıkıntısı çektiğini ifade eder. Yine, zemherinin geçtiği; “Ağustosta yatanı, zemheride büğelek tutar”,  “Hamsin zemheride kemsin” ve “Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır” atasözleri de halk arasında kullanılmaktadır.
Ekleme Tarihi: 18 Ocak 2022 - Salı
Lütfi  Vural

ZEMHERİR – KARA KIŞ

Eski dönemlerde hava durumu önceki nesillerin tecrübelerinin aktarımı ile oluşan takvime göre takip edilirdi. Bir bölgede yaşayan insanların nesilden nesile aktardığı doğa olayları ve birikimleri ile oluşan bu takvim, yıl içerisindeki belirli dönemleri hatırlatma görevini görürdü. Fırtınaların başlangıcı, zemheri, kocakarı soğukları gibi birçok hava durumu buradan takip edilirdi. Halk arasında geleneksel hâle gelen bu takvim yöresel olarak farklılıklar gösterse de büyük ölçüde benzerlikler taşırdı.

Halk takvimi kullanıldığı yörelerde resmi takvimden daha yaygındır. Günümüzde, şehirleşme ve teknolojik yeniliklerle beraber kullanımı azalmaktadır. Yazılı olmayan ve sözlü olarak geçmişte kullanılan halk takvimine göre bir yıl, kasım ve hıdrellez olmak üzere iki bölümdür. Kasım, Kasım ayının başında başlar ve Hıdrelleze kadar sürer. Bu süre kış mevsimidir. Hıdrellez ise 6 Mayıs’ta başlar, Kasım’a kadar olan süredir ve yaz mevsimidir.

Kış süresi Kasım, Zemherir ve Hamsin adlı üç ana bölüme ayrılır. Tamamı 180 gün olarak kabul edilen kış devresinin ilk 135 günü yani Kasım-Zemherir-Hamsin aylarına “sayılı günler” denir ve kışın en şiddetli olduğu süredir. Kışı tamamlayan 45 günlük bir devre daha vardır ki, bu da 21 Mart’ta başlayıp, 6 Mayıs’a kadar geçen süredir.

Miladi Takvime göre zemherir (erbain), 40 gün sürmektedir. Bu süreç, 21 Aralık’ta başlayıp 31 Ocak itibariyle sona erdiği varsayılmaktadır. Arapça ifadesiyle buna “Erbain” diyoruz.1 Şubat itibari ile zemherir ya da erbain dönemi son bulmaktadır.

21 Aralık’ta “Zemherir” başlıyor ve 40 gün sürüyor. 1 Şubat’ta “Hamsin” başlıyor ve bu da 50 gün sürüyor. Arapçada “Hamsin” de 50 anlamına geliyor.

Şu an tam “Zemherir’deyiz, bir başka ifadeyle “Erbain”deyiz. Ocak ayında zemherir günlerini yaşıyoruz. Eskisi kadar olmasa da kış kendini hissettiriyor. İklim değişikliği ve küresel ısınma zemherinin etkisini azalttı. Şiddetli soğukların süresinde azalma var. Bölgemizde yetiştirilen üzüm bağları ile zeytin, erik ve kiraz ağaçlarının mahsulden sonra ilkbahara kadar soğuklamaya ihtiyacı var. Ağaç cinsine göre süreleri farklı olsa da yetiştirilen bu ürünlerin sonbahar ve kış mevsiminde soğuklama sürelerini tamamlaması gerekiyor. Aksi takdirde ağaçlar zamansız çiçek açıyor ya da verimde düşüş oluyor.

ZEMHERİR İLE ZEMHERİ ARASINDAKİ FARK

Halk takvimine göre, kış mevsiminin en şiddetli zamanı olarak kabul edilen zemheri, zemherir (erbain) ve hamsin dönemi olmak üzere iki döneme ayrılmaktadır. Zemheri 21 Aralık ile 21 Mart arasındaki 3 aylık dönemin tümüne verilen isimdir. Zemherir ise bu 3 aylık kış döneminin en sert geçtiği varsayılan 40 günlük dönemdir ve 21 Aralık ile 1 Şubat tarihleri arasındadır. Tarım ve hayvancılıkla uğraşanlar için bu takvim hayati önem taşır. Hayvanları ve ürünleri dondan ve sert soğuklardan korumak için “sayılı günleri” bilmek tedbir almak için önemlidir.

Son yıllarda unutulmaya yüz tutan halk takvimi kültürümüzün bir parçasıdır. Nesiller boyunca birbirine aktarılan, geçmişteki yaşanan tecrübelerin birikimi olan bu kültürün izlerini atasözleri ve deyimlerde de görüyoruz.

“Ağustosta gölge kovan, zemheride karnın ovar.” Atasözü: yazın çalışmayanın, tembel tembel oturanın, keyfini düşünen kimsenin, kışın geçim sıkıntısı çektiğini ifade eder.

Yine, zemherinin geçtiği;

“Ağustosta yatanı, zemheride büğelek tutar”,  “Hamsin zemheride kemsin” veZemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır” atasözleri de halk arasında kullanılmaktadır.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve manisadenge.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.