Sanayi çalışıyor ama bugüne kadar aksak bir şekilde çalıştı. Sebebi virüs. Ama yaza doğru normalleşmeye kademe kademe geçilmeye başlandı. Ne kadar normalleşeceksek. Dolayısıyla artık üretimde bir hareketlenme yaşanabilir. İşlerin önü açılabilir. Çarşılar dolabilir. Vergi gelirleri artabilir. Nasıl ve ne zaman? Gerçekler boyalar silindiği zaman daha güzel görünüyor. Dünyada virüs nedeni ile hammadde ve bağlantılı olarak da madde sıkıntısı baş gösterdi. Birçok ürünü temin edemiyorsunuz ve birçok hammadde de yok. Alarm.
*******
Yeni bir ekonomik düzene doğru gidiyoruz. Hala bazılarımız asıl gerçeği göremedi. Hala belli beklentisi olanların gözlerinde perde var. Dünyada çok para var ama mal yok. Neden yok. Çünkü o malı imal etmek için hammadde yok. Mal yoksa o malda satış yok. Gelir yok. Vergi geliri yok. Paranız çok ama üretim yok. Amma komedi ama. Yalan değil gerçek. Cuma günü sanayide genel müdürlük yapan bir dostum eğer bu böyle giderse fabrikalar kapanabilir ve işsizlik artan dedi. Batacak olanlarda cabası. Çarşılardaki 6 aydır kirasını ödeyemediği için devretmek isteyen bir sürü esnaf gibi, devretmek isteyen fabrikalarda çıkacaktır. Ama asıl sorun; kime, nasıl devredebilirler? Psikolojik etki yüzünden kimse bir şeye yanaşmıyor ki. Nedeni ne? Virüs.
*******
Çin dünyaya sıkı bir kazık attı. Virüs Wuhan da çıktı. Ama Wuhan karantinaya alınmadı. Zenginler virüs yüzünden Pekin’e gitti. Başkaları İtalya ve Amerika gibi yerlere gittiler. Çünkü burada konutları vardı. Ve virüs yayıldı. Çok beğendiğim bir yazar son kitabında şöyle diyor: Eğer Çin, virüs ilk çıktığında tüm Wuhan’ı kapatsa ve herkesi evine tıksaydı, bu iş 2 ayda biterdi.” Belki ölümler olurdu ama böyle daha çok ölüm oldu. Ekonomi battı ve insanların güveni ve psikolojisi bitti. Bugün Çin de her yer açık. Virüs nerede ise bitti. Fabrikalar çalışıyor. Nasıl? Dünyadaki tüm hammaddeleri satın alıp kapatmış durumdalar. Bana dünyayı ketenpereye getirdiler gibi geliyor.
*******
Artık normalleşelim. Dikkatli olalım ve birbirimizi kendimizden daha çok düşünelim ki sağlıklı olalım. Dedemin dediği gibi sabreden ulaşırmış maksudu menzile. Sabır, insana bazen mutluluk getirir. Ama artık paranın değerli olmadığı, işin ve üretimin değerli olduğu bir yeni ekonomik düzene doğru yol alıyoruz. Mal ve meta daha değerli hale gelecek ve ihtiyaç kadar üretilecek. Büyümek bazen işi bozar. Artık Batı Avrupa ekonomistleri bu konuda çalışmalar yapıyorlar. Aşırı büyümek masraf ve ekolojik kirlilik demek. Virüs sonrası daha farklı olacak. Saygılarımla…