İlaç sıkıntısı var. Eczacılar dertli, vatandaş ise daha dertli. Bazı ilaçların eşdeğeri bile yok. Bazı ilaçların orijinalleri Türkiye den çekilmiş vaziyette. Kimi 300 kalem, kimi 600 kalem diyor. Ama bende kendi ilaçlarımı bulmakta zorlanıyorum bir eczacı oğlu olmama rağmen. Mesela burun damlası yok. Tansiyon ilaçlarının ve kalp ilaçlarının bazıları yok. Bildiğim Eczacı Odası bazı ilaçları istek üzerine yurtdışından getirebiliyormuş. Ama eğer yurtdışında varsa. Çünkü galibe orada da sorun var.
*******
Eskiden laboratuarlar kuvvetli idi. Hala öyle tek tük eczane var bildiğim. Çünkü artık elde ilaç yapılmıyor. Eczaneler bakkal dükkanına dönmüştü ama sanki bu durumda tekrar laboratuar devreye girebilir. Hiç unutmam babam kanser ilacı bile yapıyordu bir dostunun annesine. Kısacası tam teşekküllü bir laboratuar kurmak oldukça pahalı bugün. Eskiden iğneler ve şırıngalar kaynatılırdı, şimdi kullan at. Tüketim ekonomisi. Ama yapacak ilaç bulamazsan iğne ve şırınga nafile.
*******
2020 yılında evlere tıkıldık ve stoklarla idare ettik. Tabi üretimde durdu, ulaşımda. Dünya karbon gazı salınımında minimum düzeye indi. Gökyüzü mavi oldu, yunuslar Boğaziçi’nde gezer oldu. Kısacası dünya dinlendi. Ama üretimin durması kalabalık bir dünyanın tüketime meyilli ekonomisinde sorunları sonradan getirmeye başladı. İlaçta her şey aşıya odaklandı, çalışmalar hızla sürdü. Artık bir sürü bağışıklığı kazanıyoruz ama başka hastalıklar ilaç yokluğundan bizi zorlayacak gibi. Ruhsat almama, sağlık bakanlığı politikaları, dövizin artması gibi etkiler ayrı konular olsa da bence en önemli sorun hammadde. İlacın hammaddesi belli ellerdedir eskiden beri. Buralarda esas sıkıntı var.
*******
Oldukça önemli olan bu konuya tüm yetkililerin eğilmesi lazım. Yoksa işin içinden çıkamayacak kimse. Ne doktor ne eczacı çözüm bulamaz olacak. Yapma ilaca döneceğiz ama preparat bulamazsa eczacılar ne yapacak. O da çözüm değil. Yıllarca babamın eczanesinde, özellikle tatillerde çalıştım. İlaç yaptım, reçeteleri bile okuyabiliyordum o bozuk doktor yazılarından. O zamanlar farklı idi ama. Nüfus azdı ve vakit çoktu. Şimdi işler değişti. 83 milyonluk bir Türkiye ve 8 milyarlık bir Dünya var. Artık daha hızlı ve seri tüketim var. Yapma ilaç azaldı çünkü bunlar üretilmeye başladı veya yeni ilaçlar bulundu. Daha basit ve tedavi etkisi yüksek ilaçlar. Ama şimdi bunlarda kayıplar oluştu bu virüs sayesinde. Eğer bunu telafi edemezsek yakında büyük sorunlar ile karşılaşabiliriz. Çünkü sağlık en önemli iki faktörden biri bir ülke için. Biri eğitim, biri sağlık. Saygılarımla…