Eskiden bir araba alır yıllarca binilirdi. O da zor alınırdı ya. Hiç unutmam babam 5 yıllık ünlü bir marka arabayı 67.000 TL ye almıştı. İzmir de bir ev 100.000 TL civarında idi. Ne para ama.  27 sene bindi. Gözü gibi baktı. Aküsü bile 7 yıl gitti. Annem hala evlendiklerinde aldıkları mikseri kullanıyor. Her tarafı krom. Hala sorunsuz çalışıyor. Bir klimamız vardı. Alt katta oturan Nato subayından kiraya mahsuben almıştı babam. Çok az kullanırdık çünkü bu kadar sıcak olmazdı yazları. 1969 yılında almıştı. Ben 1998 yılına kadar kullandım. Bıraktığımda hala sağlamdı.   *******   Ama şimdi işler değişti. Artık nüfus çok fakat kalite az. Bursa da çarşıdaki İskender Kebapçısında bir kere dedem sahibine çok sıra bekleyenin olduğunu ve dükkanı büyütmesini söyledi. Cevap ise eğer ben dükkanı büyütürsem dönerin kalitesi düşer demişti. Büyüme, büyüme, büyüme. Sonra ne oluyor? Kalitesiz üretim. Çok pahalı olması önemli değil. Hızlı ve kontrolsüz üretim. Daha çok kazanç, daha çok para ve servet. Bir doyumsuzluk senfonisi. Peki sonra nereye gidecek bu durum. Bozuk mallar senfonisine. Atılacak, israf edilecek, imha edilecek. Dünya elektronik eşya çöplüğüne döndü.   *******   Bir dayanıklı tüketim malı alıyorsunuz. Bir kahve makinesi. Daha ilk kullanımda sizi çarpıyor. Hem eşimi hem de beni bir güzel çarptı. Sallandık resmen. Bu mal diğerlerine göre ucuzdu ama şikayetlere baktım, herkes memnundu. Belki ucuz mal almamak diye düşünüyorsunuz. Ama alınan lüks ve pahalı arabalardaki arızaları bir görseniz. Kimini silindiri patladı, kiminin volanı kırıldı. Hem de 6000 km de. Kimin motoru daha 25.000 km de yatak sardı. Bazı ucuz denilen arabalarda arıza bile yokken lüks arabalarda daha çok sorun olabiliyor. Demek ki iş parada değil. İş ciddiyette. Test yapılmamış ürünleri piyasaya sürerseniz ya kaza yaparsınız ya da çarpılırsınız. Sonra anlat derdini Markopaşaya.   *******   Aslında yetecek kadar büyüme ve üretim. Bu konuda Neo Marksistler çok çalışıyor bu konuda. Artık Marx’ın felsefesi şekil değiştirdi. Artık önemli olan yönetim ve kültür. Çünkü artık işçilerin bir kısmı yönetici oldu ve büyük şirketlerde hissedar bile oldular. Patronlardan daha çok para kazananlar bile var. CEO’lar veya yönetim kurulundaki kişiler gibi. Bunların söylediği aşırı büyüme hem masraf, hem kirlilik ve hem de kalitesizlik getirir. İhtiyaç kadar büyüme ve üretim. Fazlası zarar getiri. Parasal değil insansal açıdan. Covid sonrası üretimde kısılma ve günü yakalama bu sorunları arttırabilir veya tam terside olabilir. Dikkatli ve yetecek kadar üretim. Böylece tüketimde dengelenir. Saygılarımla…