Değerli dostlar, PISA sonuçlarına göre dünyada ilk 10 içinde yer alan ülkelerin öğrencilerini liselere nasıl yerleştirdiğini anlatıyordum. İşte üçüncü haftanın yazısı. KANADA Temel eğitimin 10 yıl olduğu Kanada’da sistem merkezi değil. Eyaletlere göre değişiklik gösteriyor. Yani on ayrı eyalet için on ayrı eğitim sistemi bulunuyor. Her şehirde ayrı bölge okulları bulunuyor. Eyaletlerde öğrenciler aynı müfredat ve kitaplarla eğitim alıyor ve aynı sorularla sınav oluyorlar. Devlet liselerinde öğrencilerin zorunlu almaları gereken matematik, bilim, edebiyat gibi derslerin yanında ilgi alanlarına yönelik seçmeli dersler de sunuluyor. Devlet okulu, özel okullar, okulsuz eğitim seçeneklerinin bulunduğu gibi pek çok bölgede Fransızca eğitim veren okullar bulunuyor. Belli bir bölgedeki okullar, okul yönetim kurulları tarafından yönetiliyor ve bu kurullar öğrenci alımlarıyla da ilgileniyor. Okul yönetim kurullarını halk seçiyor ve kurul üyeleri düzenli olarak bir araya gelerek sorumluluk alanlarındaki okullarla ilgili olarak görüşüyorlar. Çocuğunu liseye yazdırmak isteyen veli, bölgesindeki okul kuruluna başvuruyor. Okul kurulları pek çok okulu yönettiği ettiği için bu okullar arasında seçim yapılabiliyor  Öğrencinin istediği okula gidebilmesi için ders yılı başlamadan önce başvuruda bulunması gerekiyor. Bir okula başvuran öğrenci okul ya da okul kurulu tarafından değerlendiriliyor ve bunun sonucunda hangi seviyeden başlayacağına ve İngilizce ya da Fransızca konusunda destek alıp almaması gerektiğine karar veriliyor. VİETNAM 10 ila 12’inci sınıfları kapsayan lise eğitimine geçmek için öğrencilerin IGE adlı giriş sınavına girmeleri ön koşul. Öğrencilerin puanları ne kadar yüksek olursa girebilecekleri okullar da o kadar prestijli oluyor. Sınav, Haziran ayında yapılıyor ve her yıl katılan öğrenci sayısında ciddi bir artış yaşanıyor. Üniversiteye giriş sınavından bile daha zorlu olduğu söylenen Vietnam’daki liseye giriş sınavı, öğrenciler üzerinde yarattığı aşırı baskı nedeniyle oldukça eleştiriliyor. Çok uzun saatler ders çalışmak zorunda kalan öğrenciler, uzun saatler süren özel derslerle destek alıyorlar. HONG KONG Hong Kong’ta her çocuk altı yaşından itibaren okula başlamak zorunda. İlkokuldan sonra da 19 yaşına kadar ortaokul ve liseyi bitirmesi gerekir. Hong Kong’ta orta öğretim, alt ve üst sınıflar olarak ikiye ayrılır. Alt sınıfların müfredatında, ilkokul derslerinin yanı sıra tarih, coğrafya ve bilim konuları vardır. Üst sınıflardaysa konular daha çeşitlidir ve öğrenciler hangi konuda ne kadar çalışacaklarını seçebilirler. Hong Kong’ta ilkokulu bitiren çocuklar Ortaokul Yerleştirme Sistemi yoluyla Ortaöğretim 1’e yerleştirilirler. Sistem, Tercih Edilen Yerler ve Merkezi Yerleştirme aşamalarından oluşur. Öğrencilerin orta öğretimdeki okullara yerleştirilmesinde, ilkokul sınav sonuçları temel alınır. Tercih Edilen Yerler aşamasında ancak iki orta öğretim okulu seçilebilir ve bu okullar öğrencileri kendi kıstaslarına göre kabul ederler. Ortaöğretim 1’deki yerler her öğrencinin yerleştirilme dilimine, velinin okul seçimine ve atanan rastgele bir numaraya göre belirlenir. Tüm öğrenciler 3 yılı alt, üç yılı da üst orta öğretim olmak üzere 6 yıllık ortaöğretime devam eder. 6 yılın bitiminden sonra öğrenciler, merkezi bir sınav olan Hong Kong Ortaöretim Sınavı’na girer. GÜNEY KORE Güney Kore’de liseler ve liselere giriş modelleri üçe ayrılıyor. Normal liselere öğrenci kabulü, bir öğrencinin kayıtlı adresine dayanıyor. Meslek/teknik liseler içinse kayıt öğrenci tercihine göre yapılıyor. Yabancı dil, güzel sanatlar, fen ve teknoloji liseleri için de giriş yine öğrenci tercihine dayalı. YENİ ZELANDA Yeni Zelanda’da öğrenciler, yaşadıkları bölgedeki liseye adrese dayalı kayıt yaptırıyor. Okulun kontenjanı kalırsa diğer bölgelerdeki öğrenciler de kayıt için başvurabiliyorlar. Okulların öğrenci kabulleri ve kontenjanlarıyla ilgili bilgi, internette yayınlandığı gibi doğrudan okullarla görüşüp bilgi alınabiliyor. Ayrıca okullar her yıl, bölge dışından öğrenci alımı için ne kadar kontenjanlarının kaldığını, son başvuru ve kura tarihlerini bölgede yayınlanan bir gazetede duyurmakla yükümlüler. *** Başvuran öğrenciler şu öncelik kıstaslarına göre sıralanıyor: İlk öncelik, okulun yürüttüğü özel bir programa kabul edilen öğrencilerin oluyor. İkinci öncelik, mevcut okulda öğrenci kardeşi olanların oluyor. Daha sonra, okulun eski mezunlarının kardeşleri geliyor. Dördüncü sırada okulun eski mezunlarının çocukları bulunuyor. Ardından, okulda çalışanların çocukları geliyor. Kontenjandan daha az başvuru olursa okul yönetimi, tüm başvuruları kabul ediyor. Başvuruların daha fazla olması durumunda kura çekilerek durum ilan ediliyor. Evet, OECD ülkelerinde öğrencilerin liselere yerleştirilmesi böyle. Haftaya da bizdeki durumu ele alalım. Sözün Özü: İnsanlara nereye gideceklerini söyleyip oraya nasıl gideceklerine kendilerinin karar vermesini sağlarsanız, alınacak sonuçlara hayran kalırsınız. General George Patton