Bazen birçok konu varken, yazacak konuyu seçme konusunda zorlanıyorum.  Hani sözün bittiği yerdeyiz diniliyor ya,  bende yazacak konunun tükendiği yerde olduğumu düşünmeye başlıyorum.  Aklıma gelen güncel konuların tümü üzerine yazılan konuşulan konular. Birde ben yazsam ne olacak deyip vazgeçiyorum.  Sonunda daha önce birkaç kez değindiğim, değişim üzerine yazmaya karar verdim.   DEĞİŞİMİN HIZI GİDEREK ARTIYOR. Değişmeyen tek şey değiştiğimiz. Hızla değişiyoruz. Değişimin hızı da giderek artıyor. Değişimi yönlendirenler var. Değişimden etkilenenler var.  Değişimin farkında olanlar var; olmayanlar var. Önemli olan değişimi önceden fark edip önlemleri ona göre almaktır.  Bir başka söyleşişle değişime hazırlıklı olmak, hatta yapabiliyorsak değişimin düzenleyicisi olmaktır.  Toplum olarak, değişimi yeterince algıladığımızı buna göre planlar yapmakta olduğumuzu gören ve düşünen var mı bilemiyorum.   DEĞİŞİMİN NE ÖNÜNDEYİZ NEDE İÇİNDEYİZ RUZGARDA SAVRULAN KURU YAPRAKLAR GİBİYİZ   Değişimin ne önündeyiz nede içindeyiz gibime geliyoruz.  Değişimin içinde ya da önünde değilsek, bunun anlama, kuruyan yapraklar gibi bir yerlere sürüklendiğimizdir.   BAZI KAFALARIN DIŞINDA HERŞEY DEĞİŞİYİR.   Neler değişiyor? Her şey değişiyor. İletişim ve ulaşım araçları değişiyor. Bu değişme diğer değişim ve dönüşümleri hızlandırıyor.  Bu köşede Endüstri 4.0 başlığı altında değişimin sanayinin dördüncü aşamasında yaşanmakta olduğu yazmıştım. İlgi gören bir yazı olduğunu geri dönüşlerden anladım.  Endüstri 4.0 la ilgilenenlerin olması beni çok sevindirdi.  Ancak, üç beş kişinin ilgileniyor olması yetmez. Bizi yönetenler ilgilenmeli. Üniversiteler ilgilenmeli. Sanayiciler ilgilenmeli. Soran sorgulayan yurttaşlar ilgilenmeli.   Değişimin yönü daha iyiye, daha güzele doğru olmalı. Benim değişimden anladığım bu.   YAKINDA AKILLI ROBOTLAR DEVREYE GİRECEK BİR ÇOK İNSAN İŞSİZ KALACAK   Uzun bir girişten sonra,  anlatmak istediğim esas konuya gelmek istiyorum. Üretim biçimi kökten değişiyor. Akıllı robotların fabrikalarda görev yüklenmesine az kaldı.  Alış veriş anlayışımız değişiyor. Satın almanın yerine kullandığımız kadar ödeyeceğimiz kiralama biçimleri gelecek.  Araçlarda kiralama yaygın biçimde kullanılmaya başlandı bile. Pazarlama teknikleri ve biçimleri değişiyor. Köşe başlarındaki bakkal amcalar yok oluyorlar birer birer.  Kentin gelişen kesimlerinde bu değişim daha hızlı oluyor. Kapanan bakkal dükkanlarının yerini, alışveriş merkezleri alıyor. İnsanlar gelişen iletişim ve ulaşım araçlarını kullanıyorlar pazarlamada. Yakında siparişi veren programlarla donatılmış buzdolapları üretilmeye başlanacak.  Kentimiz de de, her türlü ürünü bir arada bulabileceğimiz, ihtiyacımızın tümünü karşılayabileceğimiz büyük alış veriş merkezleri ardı ardına açılıyor.  Tüm aile fertleri birlikte gidebiliyorlar bu tür büyük marketlere.  Bu değişimi görmesi gerekenlerin başında, kent ve konut planlamacıları geliyor. Kent içinde yapılan konutların altına küçük küçük dükkanlar yapma devri çoktan kapandı artık.  Yeni kentler, yeni yerleşim yerleri planlanırken de,  küçük parseller yerine,  her ürünün birlikte pazarlandığı, geniş otoparkları olan yerler planlanmalıdır.  Değişim bu yönde. Bir gün gelecek bu da değişecek. İnsanlar alış veriş için evlerinden çıkma gereğini duymayacaklar. Alışverişlerini internetle yapacaklar. Siparişleri evlerinin kapısına katar getirilecek. Elektronik pazarlama başlayacak. Elektronik para kullanılacak. Ancak, büyük marketler dönemi uzun bir süre daha yaşamımızı yakından etkileyecek.   DEĞİŞİMİN GERİSİNDE KALMAYALIM   Değişimin, dönüşümün gerisinde kalmayalım. Değişimden dönüşümden etkilenen değil, değişimi etkileyen hızlandıran olalım. Her konuda değişim var. İlimizde tarım da büyük bir değişimin nefesini ensesinde duymaya başladı bile. Birçok insan tarımdan kopacak. Birçok insan tarlalarını bırakıp kente göç edecek. Birçok insan,  on-onbeş dönüm toprakta tarım yapma yerine kentteki kapıcılığı tercih edecek. Tarımcı değişecek, tarımın yapısı değişecek. Tarım işletmeleri daha da büyüyecek. Ancak işletme sayısı azalacak. Hızla değişiyoruz ey millet. Bugün yine dün düşündüğümüz gibi düşünüyorsak, bu bir meziyet değil bu bir eksikliktir. Değişiyoruz. Değişmeyen tek şey, hızla değiştiğimiz.