Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır. Ama eğer kazanç varsa. Eğer oranlar makulse kutsaldır. Devletlerin faaliyetlerini sürdürmesi ve sosyal işler için vergi tarh ve tahsili zorunludur. İslam buna zekatda diyor. Yani kazandığınızın belli bir kısmını toplumdaki alt tabakaya dağıtmanız gereklidir. Bu toplumsal eşitlik veya nispeten fakirin biraz gelir sahibi olması için gerekli bir kural olarak insanlıktan istenmiştir. Modern çağda bunun adı vergi oluyor.
*******
Tabi vergilendirmede adalet ve oranlarda çok önemli konulardan biridir. Tabii ki vergilendirmenin çeşitleride vardır. Dolaylı ve dolaysız vergiler gibi. Gelir ve kurumlar vergisi kazançtan alınan dolaysız vergilerdir. Ama aılşverişlerden alınan ve beyana dayanmayan KDV ÖTV gibi vergilerde dolaylı vergilerdir. Dolaysız vergiler beyan usulüne göre ve firma veya gerçek kişilerden alınır. Dolaysız vergi ise alışverişi yapan herkesten. Kim olursa olsun önemi yoktur. Parayı ödesin yeter. Hem bu tip vergilerde vergi memuru yani tarh ve tahsil eden kişi o ürünü satan kişidir. Maliye bunlara maaşda ödemez. Yanlızca parayı dolaylı olarak tahsil eder.
*******
Gelelim vergideki adalet kavramına. Çok kazanan çok verecektir. Buna göre belli kademedeki kazançlar belli oranlarda vergi öder. Bu gerçek kişilerdir. Kurumlarda ise oran tekdir ve adaletli bir vergi olduğu söylenemez. Çünkü oran tekdir,yani kademeli değildir. Birazda kurumların yeni yatırımlara yönelmesi ve büyümeleri için bu tip oran belirlenmiş olabilir. Bu halden dolayı artık insanlar şirketler kurup iş yapmaya ve gerçek kişi olmaktan kaçınmaktadır. Bunlar dolaysız olanlardır. Birde dolaylı vergiler vardır ki bunu zenginde fakirde öder. Kişi ve gelir ayırt etmez.
*******
Burada en çok dikkat edilecek husus dolaylı vergilerdeki oran olmalırıd. Çünkü yüksek oranlar piyasadki alış verişi etkiler. Ama düşük oranlar o kadar etkilemez ve sonuçta bu aynı kapıya çıkar. Alım gücü ve piyasa koşulları devrededir. Ülkemizdeki bazı mallardaki ÖTV çok yüksek oranlara sahiptir ve hatta malın nihai fiyatından çok fazla olan ÖTV oranları mevcuttur. Haliyle bu alış verişi engellediği gibi bazı mallarda kaçak veya enformel alanlara doğru meyletmeyi doğurur. Yani vergisiz kaçak üretimve benzeri şeyler. Bu otomotiv sektöründe pek olmasada diğer bazı sektörlerde olabilir. Buda aşırı oranların, vergi gelirinin düşmesini doğurur. Bazı maların telep elastikiyetleri rijit yani serttir. Fiyat değişsede mal satılır. İki örnek verirsek en sert olan ekmekdir. Sonrada akaryakıt gelmektedir. Yani oranları arttırsanız bile bazı mallarda talep değişmez. Ama bazıları da aksine etki verebilir.
*******
özellikle son zamanlarda dolaylı vergilerle vergi gelirini arttımak ülkelerde çok uygulanır olsa bile bizde bazı mallardaki ÖTV oranlarında işin tadı kaçmıştır ve piyasayıve alış verişi tıkar hale gelmiştir. Ama işin diğer tarafından bakarsak üretimdeki kısılmalar ve tedarik eksiklikleri bu oranlardan taviz vermenin önüne de geçebilir. Ekonomik denge üretimdeki ve vergilendirmedeki rasyonellik üzerine kurulmalıdır. Nihayetinde alınan ve elde edilen vergi kazancı devletin düzgün işlemesi için akılcı olmak zorundadır. Üretim ile vergilendirmenin dengesi devlet ve halk için en olumlu durumdur. Saygılarımla...