Aralıklı oruç diğer adıyla Intermittent Fasting yani İF diyeti son zamanlarda çok duyduğumuz bir diyettir. En genel özelliğiyle iki öğün beslenme olarak bilinen bu diyeti eminim siz ya da çevrenizden mutlaka deneyenler olmuştur. Bugün hem aralığın orucun vücuda etkilerini hem de türlerini gelin beraber inceleyelim.
***
Aralıklı oruçta ilk hedef yiyecekleri tükettiğimiz zaman dilimidir. Uzun süre açlıkları beraberinde getirdiği için açlığa dayanıklılığı yüksek olmayan insanların uygulaması beraberinde istenmeyen sağlık sorunlarını getirebilir. Bu nedenle bu diyet çok sağlıklı ya da çok zayıflatıyor diyerek bilinçsiz uygulamalardan kesinlikle kaçınılmalıdır. Yapacak kişiler de biranda 16 saat açlık yerine kademe kademe bu saate ulaşmayı hedefleyebilir.
***
Son dönemlerde sık duyduğumuz bu diyet üzerinde olumlu ya da olumsuz araştırmalar devam etmektedir. Yapılan çalışmalara bakarak aralıklı orucun vücut üzerindeki etkilerine bakalım.
***
İlk olarak aralıklı oruç kan şekerini dengeleme konusunda yardımcı olmaktadır. Uzun süreli açlık diyetlerin bireylerde kan şekerini ideal seviyelerde tuttuğu ve insülin salınımı azaltmaya yardımcı olabileceği çalışmalarla gösterilmiştir. İnsülin direnci olan kişilerde bu diyetler fayda sağlayabilir.
***
Kan şekerinin dengelenmesine ek olarak aralıklı orucun büyüme hormonu ve leptin hormonu üzerindeki etkilerinden dolayı yağ yakımını desteklemesi ve iki öğün beslenme (doğru planlandığında) alınan kaloriyi de azaltacağından dolayı kilo kontrolü üzerinde de etkili olan bir diyettir.
***
Beyin sağlığı ve kalp sağlığı üzerinde yapılan çalışmalar devam etse de bu konularda da olumlu sonuçları olduğu bilinmektedir.
***
Aralık orucun aç kalınan saatleri ya da günleri değişerek oluşan farklı türleri bulunmaktadır. Bunlardan en yaygını 16:8 diyetidir. Kişiler bu diyette 8 saat tok 16 saat açlığı hedefler. Örneğin saat 12.00’de yemeğini yiyen bir kişi akşam 20.00’de son yemeğini tüketir. Daha sonrasında ertesi gün 12.00’ye kadar kalorisiz sıvılar serbestken ( su, şekersiz çay ve kahve, bitki çayı, maden suyu gibi) kalori içeren herhangi bir yiyecek ve içecek tüketilmemelidir. Burada atlanmaması gereken kısım 8 saat tokluk içerisinde seçtiğiniz besinlerinde sağlıklı ve kalorilerinin diyetinize uygun olmasıdır.
***
Diğer bir aralık oruç türü 5:2 diyetidir. Bu diyeti uygularken amaç 5 gün dengeli sağlıklı planlanmış bir diyeti yaparken 2 gün kalorisi oldukça azaltmış aralıklı orucun diyete eklenmesidir. Bu 2 gün arka arkaya olmak zorunda değildir ancak az kalori ve uzun açlık kesinlikle bilinçsiz uygulanmamalıdır.
***
Bir diğer uygulanan aralık oruç türü ye – dur – ye diyetidir. Bu biraz daha alıştığımız aralıklı oruçtan farklı olarak açlık süresi oldukça uzundur. Bu yüzden hem uygulanabilirlik zor hem de birçok kişiye öneremeyeceğimiz bir diyet türüdür. Bu diyet art arda olmayan 1 ya da 2 gün 24 saat oruç halinde olmayı hedefler. Serbest günlerde sağlıklı ve dengeli beslenilmezse faydadan çok zarar sağlayabilir ve bilinçsiz yapıldığında metabolizmanın yavaşlamasına neden olabilir. Bu yöntemin kesinlikle doktora danışılması ve uzman kontrolünde yapılması gerekir.
***
Aralıklı oruç şeker hastası olan, reflü/gastrit/ülser problemi yaşayan, düzenli ilaç kullanan, olması gerektiğinden daha zayıf olan, regl düzenliği yaşayan, gebe olan ya da gebe kalmaya çalışan, emziren ve yeme bozukluğu öyküsü olan insanlar için uygun değildir.
***
Aralıklı oruç diyetiyle kilo vermek mümkün ancak bilinçsizce uygulamak vücudun açlıkla strese girmesi ya da metabolizmanın yavaşlaması yüzünden aksine kilo artışına da neden olabilir. Sadece kilo değil yetersiz beslenme yanlış yapıldığında yeme bozuklukları, konsantrasyon eksikliği, erken yorulma, hormonal dengesizlik gibi olumsuz durumları beraberinde getirebilir. Bu nedenle her ne diyeti olursa olsun zayıflamak için bilinçsiz davranmayın, uzmana danışın