C vitamini besinlerde doğal olarak bulunan, suda çözünebilen ve vücut fonksiyonlarının düzelmesinde elzem olan vitaminlerden biridir. Kimyasal adıyla askorbik asit olarak da bilinir. İnsanların bağışıklığını yükseltme ve hastalıklara karşı direnç kazanma isteği özellikle pandemiyle beraber günümüzde supleman kullanımını bir hayli arttırmıştır. Ulaşımı veya bulunması daha kolay hale gelen vitamin desteklerinin başında C vitamini gelmektedir. *** PEKİ BU KADAR SIK DUYDUĞUMUZ C VİTAMİNİN VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ NELERDİR? C vitamini bilinen kuvvetli antioksidanlardan biridir. Serbest radikallerin zararlı etkilerini önler ve E vitamini gibi vücuttaki diğer antioksidanların yenilenmesini sağlar. E vitamini dışında demir, kalsiyum, bazı B vitaminleri, folik asit, A vitamini gibi bileşenlerin sentezi ve ya vücutta kullanılması için de gereklidir. Aynı zamanda yara iyileşmesinde hayati rol oynayan bağ dokusunun vazgeçilmezi ve bağışıklık fonksiyonunda önemli bir parçası olan kollajenin sentezi için gereklidir. Buna ek olarak bitkisel besinlerde bulunan demir formunun emilimini de artırır. C vitamini kılcal kan damarlarının kuvvetli olmasında da etkilidir. Eksikliğinde damarlar zayıflamakta, ufak darbelerde kanamalar görülebilmektedir. Yapılan bazı araştırmalar antioksidan içeriğinden dolayı tüketilen meyve ve sebzelerin kardiyovasküler hastalık riskini azalttığını da göstermektedir. Bunu doğrudan C vitaminine bağlayan araştırmalar da mevcuttur. C vitamininin kanser üzerine etkisi tam olarak anlaşılamamakla birlikte antioksidan özelliklerinden dolayı anti-kanser olduğu düşünülmektedir. Ayrıca kemik sağlığı için zararlı olan serbest radikalleri temizlediğinden osteoporoza karşı koruduğu düşünülmektedir. C vitamini eksikliği olan bireylerde kemik oluşumunun azalmasına bağlı olarak osteoporoz ve kırık riskinde önemli artışlar görülmektedir. C vitamini kısırlık (infertilite) konusunda da önemli bir faktördür. Özellikle erkeklerde diyetle vitamin C alımının artırılması sperm canlılığı, toplam olgun sperm sayısında artış, sperm yapışkanlık ve anormallik yüzdesinde ise azalma sağladığı yapılan çalışmalarda gösterilmektedir. Bunlara ek daha sayamadığımız görev ve faydaları oldukça fazladır. *** Ancak besinleri tüketirken demir ve bakır gibi metal iyonlarının varlığı, oksijen, ışık, ezme, kesme, doğrama, yıkama, pişirme gibi durumlar en hassas vitamin olan C vitamininde önemli kayıplara neden olur. Sebzeleri haşlamak besinin vitamininin suya geçmesine neden olur. Bu nedenle buharda pişirme yöntemini tercih etmek kayıpları azaltacaktır. *** Kırmızı ve yeşilbiber, brokoli, Brüksel lahanası, kırmızılahana, karnabahar, domates, portakal, kivi, çilek, kiraz, karpuz ve kavun vitamin C’nin en iyi kaynakları olarak bilinmektedir. Özellikle kıyas yapabilmek adına birkaç sayı vermek gerekirse kırmızıbiberdeki C vitamini miktarı ortalama 150 mg iken portakalda 45 mg olarak ölçülmüştür. Kırmızıbiberi 107 mg ile brokoli takip ederken yeşilbiberde miktar 83 mg kadardır. Bu nedenle kış aylarında hastalıklardan korunmak için gereğinden fazla meyve yiyerek yağlanmayı arttırmak yerine bu sebzeleri tercih etmek kilo almaktan kaçınmak için güzel bir yoldur. *** Sonuç olarak C vitamini vücudun yapısal işlevlerinde, hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle bireylerin sağlıklı ve dengeyi beslenmeyi öğrenmesi, doğru pişirme yöntemlerini kullanması, uzmanlar tarafından gerekli görüldüğü zamanlarda takviyelerinin yapılması kronik hastalıkları da içeren birçok hastalığa karşı korunmada, bağışıklık ve enfeksiyonlara direnç geliştirmede önemlidir.