Türkiye son günlerde soğuk havanın etkisi altında. Kar yağışı, yurdun büyük bir kısmında etkili oluyor. Kardan dolayı kapanan yolları ve mahsur kalan insan haberlerini alıyoruz…
Gaziantep’te kardan mahsur kalan 2000 kişinin yardım beklediğini sosyal medyadan öğreniyoruz. 18 Ocak günü akşam saatlerinde başlayan ve gece devam eden kar yağışı nedeniyle Tarsus-Adana-Gaziantep (TAG) Otoyolu ulaşıma kapandı ve binlerce araç ve insan yolda mahsur kaldı. Geceyi yolda geçiren yolcular donma tehlikesi atlattı. Yiyecek ve yakıt sıkıntısı baş gösterdi. Mahsur kalanları kurtarmak için yardım çalışmaları sabaha karşı başlatılabildi. Helikopterle havadan yapılan kontrolde olayın boyutu açığa çıktı.
***
Oysa meteoroloji günler önce uyarmıştı. Özellikle Adana-Şanlıurfa-Gaziantep çevrelerinde kuvvetli kar yağışının olacağı ve ulaşımda aksamaların beklendiği basında duyuruldu. Bilgi çağında yaşıyoruz ama bilgi toplumu olamadık. Afetlerle ilgili uyarılar çok hızlı bir şekilde duyuruluyor. Meteorolojik gözlemler hem yerden otomatik ölçüm sistemleri ile elde ediliyor hem de uydu ve radarlarla devamlı takip ediliyor. Elde edilen bilgiler hızlı bir şekilde kamuoyu ile paylaşılıyor. Afetle ilgili erken uyarı haberini alan yetkililerin zaman geçirmeden tedbirleri alması gerekiyor. Son sitem yol yapıyoruz ama işletemiyoruz. Yaşanan afete zamanında müdahale edememekte ayrı cabası. Otokontrol sistemlerini çalıştıramıyoruz. Hiçbir kurum eleştiriyi kabul etmiyor.
***
Benzer olaylar bölgemizde de her kar yağdığında yaşanıyor. Akhisar-Balıkesir otoyolu Gelenbe mevkii ile Uşak-Salihli otoyolu Banaz ve Kula mevkii en riskli yerler. 2014 yılının son günü Akhisar-Balıkesir karayolunun kardan kapanan Gelenbe mevkiinde yolda kalan yolcular yeni yılın ilk saatlerinde mahsur kaldılar.
***
Yeni teknolojik ölçüm sistemleri ile otoyollardaki buzlanma açısından riskli bölgeleri önceden tespit etmek mümkün. Bu sistemler soğuk havalarda trafik kazalarının önlenmesi ve kardan etkilenebilecek noktaları tespit için hayati öneme sahip. Buzlanma Erken Uyarı Sistemi (BEUS) isimli sistem, kış çalışmalarında buzlanmayı 3-4 saat öncesinden öngörüp en etkin bir şekilde müdahale edilebilmesine imkân sağlıyor.
Otoyol için gerekli bilgileri ölçen Buzlanma Erken Uyarı Sistemi (BEUS) , yol yüzeyinin durumu hakkında bilgiler veren özel olarak yapılmış hava istasyonları ile özel olarak hazırlanmış algoritmalar içeren hava tahmin yazılımından oluşuyor. BEUS istasyonları ile standart hava istasyonlarının elde ettiği bilgilere ilave olarak yüzey bilgisi, asfalt ısısı, rutubet, tuz ve yol yüzeyindeki sıvının donma sıcaklığı ve asfalt durumunun ilerleyen saatlerde ne olabileceği gibi ekstra bilgiler elde edilebiliyor.
***
Bu istasyonlarda yol yüzeyi sıcaklığı, kar yüksekliği, görüş mesafesi, rüzgâr hızı gibi meteorolojik parametreler uzaktan algılamalı sensörlerle otomatik olarak ölçülüyor. Elde edilen anlık bilgiler ile riskli bölgeler ve buzlanma zamanları tahmin ediliyor. Bu veriler otoyoldaki sürücülere uyarı olarak iletiliyor ve yol boyunca bilboardlar vasıtası ile bilgilendiriliyor. Sürücülere düşen görev bu uyarıları takip ederek kurallara uymaktır.