SEYFETTİN AYAKYAY
Köşe Yazarı
SEYFETTİN AYAKYAY
 

GELİN MESİRİ BOĞMAYALIM

Sevgili okurlar;  Kültürel ve geleneksel çeşitli uygulamaları içeren dualarla yoğrulan ve şifalar içeren, yiyecek, kuvvet verici macun, sinek ve haşerelere karşı koruyucu takma dişleri yerinden sökücü olduğu kabul edilen mesir macunu olarak bizlere böylesine tanıtılmıştır. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver’e göre; “Anadolu’muzda mesir macunu en azından beş bin (5000) senelik bir mâziye sahip olduğunu” belirterek, “Tarihi seyri çok önemlidir. Umumi tıp tarihi kitapları bize öğretiyor ki bundan 50 asır önce Mezopotamya Irak sahasında Sümerler zamanında Nippur şehrinde “isin” denilen bir mabed vardır ki senenin belirli bir gününde gelenlere altın kap içinde saklı bir macun dağıtırlar.”  diyor. *** Kânûni Sultan Süleyman’ın annesi Hafsa Sultan’a önerilen hekim Denizli’den, Buldanlı olan, İstanbul’da sarayın meşhur hekimlerinden sayılan, Merkez Efendi Merkez Efendi Muslihiddin’i Manisa’ya getirtiyor. Merkez Efendi Muslihiddin’i İstanbul’da sarayın kuvvet macunu yapıcısı görevlilerin önde gelen aktar hekimlerinden birisiydi. Sümerlerde kullanıldığı bilinen, 54 çeşit baharattan yapılan macunun faydalarını Hindistanlı tacirden işitiyor ve macunun yapılmasını istiyor. Mesir macunu yapılarak Afsa Sultan tarafından kullanıldıktan sonra, Geleneksel Nevruz Toprağın uyanması ve bahar bayramı olarak halkın çoğunluğunun kutlanmasına katkı olarak, hazırlattırdığı Macunlar Cami Minaresinden saçımı, dağıtımı yapılmıştır. *** Merkez Efendi tarafından 41 çeşit baharat kullanılarak yapılan Mesir Macunu, günümüzde ise 11 çeşide indirilmiş olarak sunum yapılmaktadır. Baharatların temininde güçlüklerin çekildiğinden olmalı, “terkip” kullanımı baharat ölçümlerinde, baharat miktarları azaltılarak “El Fatiha Mesirin Ruhuna” dercesine, şekere gömerek, Osmanlı sarayında şehzadelerin boğulması misali, Mesiri Macunu da, şekere gömülerek boğum işlemine tabi tutulduğu anlatılır. Halka saçılan Mesir Macunu, ticari yapılanlara rağmen bir gömlek üstün Kaliteye sahip olabilir. Laboratuvar tahlilleri yapılır ise, kullanılan baharatlar konusunda nelerle karşı-karşıya kalınacağını belki tahmin bile edemeyiz. MESİR MACUN’U TERKİPLERİNDE KULLANILMASI GEREKEN BAHARATLAR; Karanfil - Yeni Bahar Karabiber - Zencefil - Kişniş Havlican - Hindistan Cevizi Anason - Sakız Safran - Darcin - Üdül Kahar - Çöpüçini - racine -Hardal - Eksir - Çivit – Meyanbali - Tiryak - Sarı Helile - Raziyane - Kimyon -, Zerdeçal - Darçın Çiçeği - Hindistan Çiçeği – Kalbatda - Hindistan Cevizi - Çörekotu Dari fülfül – Ravend -  Limon tuzu - Kakule -  Vanilya - Teke Mercini tohumu - Portakal kabuğu – Şeker. *** Mesir Macunu için günümüzde kullanılması gerekenler; Baharat çeşitleri temin edilemiyorsa en az limit her 100 kişi için 0,500 gr. Öğütülmüş Kereviz tohumu, 0,50 gr. Hevlican, 1,30 cc. Deve veya Keçi sütü, 050 gr. Kuru üzüm, 050 gr. Kişniş, 0,50 gr. öğütülmüş çam fıstığı, 0,50 gr. Öğütülmüş Karabiber, o,50 gr. Öğütülmüş Zerdeçal, 0,50 gr. Çörek otu, 0,50 gr. Limon tuzu, 0,50 gr. Vanilya, 0,50 gr. Öğütülmüş tarçın, 0,90 gr, Rendelenmiş portakal kabuğu, 0,40 cc, anason, 0,50 gr. Safran sakız, 0,50 gr. Hardal, 0,50 gr, öğütülmüş Meyan kökü, 0,100 gr İnek Tereyağı ve 1.kgr. Şeker tozu. *** Eğer bunlar karıştırılarak bakır kalaylı kazan içerisinde, 12 saat bekletildikten sonra kazanın üzerine pamuktan örülü “Müslin bez” 3 kat kazanın üzerine gerilerek kap ötülerek bekletildikten sonra 1,5 lt. ılık keçi sütü ile tekrar karıştırılarak, kazandan çıkartılarak mermer üzerinde, yuvarlanarak “köme” kıvamında keskin büyük bıçakla kesilerek, ambalaj kağıt sarım işlemi yapılarak serin yerde muhafaza edilir. Güneş ve isdan uzak tutularak korunmalıdır. Manisa’yı Mesir’i Tanıtma ve Turizm Derneği, Manisa Valiliği ve Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından organize edilen Mesir Macunu son yıllarda Sivil Toplum Kuruluşlarının katılımları ve Manisa’da bulunan Celal Bayar Üniversitesi, Festival’e yönelik akademik araştırmalara ve sempozyum, panel gibi bilimsel toplantılara ev sahipliği yaparak katkı yapmaktaydı. NEVRUZ BAYRAMI MESİR FESTİVALİ İLE BİRLEŞTİRİLİYOR Mesir Macunu Festivali 2012 yılında Erdinç Karaköse’nin Turizm İ Müdürü olduğu yıllarda “UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası” Temsili Listesi’ne ülkemiz adına kaydettirilmiştir. En büyük tanıtım ve başarı Erdinç Karaköse’nin İl müdürlüğü döneminde olmuştur. Tarihsel akımın, astrolojik incelenmesinden gelen fenni müşahedelere dayanan kuvvetli bir astronomi bilgisi  "yeni gün" anlamına gelen “Nevruz” a yâni gecenin gündüze eşit olması dünyamızın bir çok ülkesinde, toprağın uyanışı, nefes alması veya bahar bayramı olarak bilinen Nevruz Bayramı Mesir Festivali ile birleştiriliyor. Kurucusu ve 11 Yıl başkanlığını yaptığım Manisa Azerbaycan Kültür ve Dayanışma Derneği olarak Manisa Valiliği Mesir Festivali Komisyonuna yapılan öneriyle birleştirilmesi, Mesir Festivalini biraz olsun uluslararası boyuta taşınmış oldu. Balkanlardan ve Azerbaycan’dan, gelen ekipler ayrı bir güzellik katıyordu Mesir Festivaline. GÜNAH KEÇİSİ PANDEMİ OLDU Ne oldu da, Mesir Haftası erozyona uğradı? Belediyeler soğuk bakmaya, İl Kültür Müdürlükleri Valilik talimatları kapsamanda yetersiz ve sönük bakmaya, “Bize  ne ve önemsememe” politikası yerini almıştı. Suçlu bulunmuştu günah keçisi olarak (COVİD-19)  Pandemi ileri sürülmekteydi. Doğruda olabilirdi (COVİD-19) öncesi ve sonrası, pandemisiz dönemlerde yine yapılamadı. Seçim sonrası “Vira bismillah” denilemedi. Görevde ve devlette devamlılık ilkesi esastır. 31 Mart'ta yapılan yerel seçimlerde CHP, Türkiye'de 47 yıl sonra ilk kez oyların yaklaşık yüzde 38'ini alarak birinci parti oldu. Yıllardır özellikle Ege, Akdeniz ve Trakya'da başarılı olması nedeniyle "kıyılar partisi" olarak anılan CHP, AKP'nin en güçlü olduğu yerlerden Adıyaman, Kırıkkale, Kilis, Denizli, Afyonkarahisar, Kütahya, Kastamonu dahil 35 ilde yerel seçimlerin galibi oldu. Şimdi CHP’li Belediyeleri görmek isteyen ve sözlerini tutmalarını bekleyen bir Manisa var. Belediyeler, Valilik, İl Kültür Müdürlüğü, CBÜ ve Sanayi Ticaret odasıyla Sivil Toplum Kuruluşlarına büyük görevler düşmektedir, Mesir Macunu Festivali Uluslararası boyutta yerini almasını ve tanıtımını sağlamak gerekir. Çeyrek kala harekete geçmek, başarısızlığı hedeflemek olur. HACMİ KÜÇÜK DEĞERİ BÜYÜK Açık çağrı olarak; Kurulacak komisyonda Mesir Festivali ve Mesirin Karma gününün Nevruz Bayramı ile yapılmasına katkı ve katılım yapan “MANİSA AZERBAYCAN KÜLTÜR EVİ” olarak hazır olduğumuzu belirtirken; Yazımda belirttiğim Mesir baharat tertiplerindeki yazımı bilimsel boyutunu, CBÜ’nün organize edebileceği bir oturum, sempozyum veya panelde arzu edenlerle masaya yatırmaya hazır olduğumu arz etmek isterim. Mesir Macunu hacimi küçük, değeri büyük bir şifa kaynağıdır. Hadis-İ Şerif’te buyurulduğu gibi: “Hastalarınızı tedavi ediniz, hiçbir hastalık yoktur ki, Allah-u Teâlâ o hastalığın ilaç ve devasını yaratmamış olsun.”    GELİN BİR OLALIM Ne olur Mesir Macunu’nu boğmayalım. Ne olur, Nevruzu Manisa’da ilk resmi törenle gerçekleştiren bir kurumun kurucu başkanı olarak sizlere gelin bir olalım, sevgiye ve dostluğa kucak açalım diyorum. Navruz’u gerçek medeni irs ve geleneklerine uygun, yakışır bir şekilde kutlamalarını yapalım. Sağlıklı yaşayın, sağlıcakla kalın.
Ekleme Tarihi: 17 Şubat 2025 - Pazartesi

GELİN MESİRİ BOĞMAYALIM

Sevgili okurlar

Kültürel ve geleneksel çeşitli uygulamaları içeren dualarla yoğrulan ve şifalar içeren, yiyecek, kuvvet verici macun, sinek ve haşerelere karşı koruyucu takma dişleri yerinden sökücü olduğu kabul edilen mesir macunu olarak bizlere böylesine tanıtılmıştır. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Ord. Prof. Dr. Süheyl Ünver’e göre; “Anadolu’muzda mesir macunu en azından beş bin (5000) senelik bir mâziye sahip olduğunu” belirterek, “Tarihi seyri çok önemlidir. Umumi tıp tarihi kitapları bize öğretiyor ki bundan 50 asır önce Mezopotamya Irak sahasında Sümerler zamanında Nippur şehrinde “isin” denilen bir mabed vardır ki senenin belirli bir gününde gelenlere altın kap içinde saklı bir macun dağıtırlar.”  diyor.

***

Kânûni Sultan Süleyman’ın annesi Hafsa Sultan’a önerilen hekim Denizli’den, Buldanlı olan, İstanbul’da sarayın meşhur hekimlerinden sayılan, Merkez Efendi Merkez Efendi Muslihiddin’i Manisa’ya getirtiyor. Merkez Efendi Muslihiddin’i İstanbul’da sarayın kuvvet macunu yapıcısı görevlilerin önde gelen aktar hekimlerinden birisiydi. Sümerlerde kullanıldığı bilinen, 54 çeşit baharattan yapılan macunun faydalarını Hindistanlı tacirden işitiyor ve macunun yapılmasını istiyor. Mesir macunu yapılarak Afsa Sultan tarafından kullanıldıktan sonra, Geleneksel Nevruz Toprağın uyanması ve bahar bayramı olarak halkın çoğunluğunun kutlanmasına katkı olarak, hazırlattırdığı Macunlar Cami Minaresinden saçımı, dağıtımı yapılmıştır.

***

Merkez Efendi tarafından 41 çeşit baharat kullanılarak yapılan Mesir Macunu, günümüzde ise 11 çeşide indirilmiş olarak sunum yapılmaktadır. Baharatların temininde güçlüklerin çekildiğinden olmalı, “terkip” kullanımı baharat ölçümlerinde, baharat miktarları azaltılarak “El Fatiha Mesirin Ruhuna” dercesine, şekere gömerek, Osmanlı sarayında şehzadelerin boğulması misali, Mesiri Macunu da, şekere gömülerek boğum işlemine tabi tutulduğu anlatılır. Halka saçılan Mesir Macunu, ticari yapılanlara rağmen bir gömlek üstün Kaliteye sahip olabilir. Laboratuvar tahlilleri yapılır ise, kullanılan baharatlar konusunda nelerle karşı-karşıya kalınacağını belki tahmin bile edemeyiz.

MESİR MACUN’U TERKİPLERİNDE KULLANILMASI GEREKEN BAHARATLAR;

Karanfil - Yeni Bahar Karabiber - Zencefil - Kişniş Havlican - Hindistan Cevizi Anason - Sakız Safran - Darcin - Üdül Kahar - Çöpüçini - racine -Hardal - Eksir - Çivit – Meyanbali - Tiryak - Sarı Helile - Raziyane - Kimyon -, Zerdeçal - Darçın Çiçeği - Hindistan Çiçeği – Kalbatda - Hindistan Cevizi - Çörekotu Dari fülfül – Ravend -  Limon tuzu - Kakule -  Vanilya - Teke Mercini tohumu - Portakal kabuğu – Şeker.

***

Mesir Macunu için günümüzde kullanılması gerekenler; Baharat çeşitleri temin edilemiyorsa en az limit her 100 kişi için 0,500 gr. Öğütülmüş Kereviz tohumu, 0,50 gr. Hevlican, 1,30 cc. Deve veya Keçi sütü, 050 gr. Kuru üzüm, 050 gr. Kişniş, 0,50 gr. öğütülmüş çam fıstığı, 0,50 gr. Öğütülmüş Karabiber, o,50 gr. Öğütülmüş Zerdeçal, 0,50 gr. Çörek otu, 0,50 gr. Limon tuzu, 0,50 gr. Vanilya, 0,50 gr. Öğütülmüş tarçın, 0,90 gr, Rendelenmiş portakal kabuğu, 0,40 cc, anason, 0,50 gr. Safran sakız, 0,50 gr. Hardal, 0,50 gr, öğütülmüş Meyan kökü, 0,100 gr İnek Tereyağı ve 1.kgr. Şeker tozu.

***

Eğer bunlar karıştırılarak bakır kalaylı kazan içerisinde, 12 saat bekletildikten sonra kazanın üzerine pamuktan örülü “Müslin bez” 3 kat kazanın üzerine gerilerek kap ötülerek bekletildikten sonra 1,5 lt. ılık keçi sütü ile tekrar karıştırılarak, kazandan çıkartılarak mermer üzerinde, yuvarlanarak “köme” kıvamında keskin büyük bıçakla kesilerek, ambalaj kağıt sarım işlemi yapılarak serin yerde muhafaza edilir. Güneş ve isdan uzak tutularak korunmalıdır. Manisa’yı Mesir’i Tanıtma ve Turizm Derneği, Manisa Valiliği ve Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından organize edilen Mesir Macunu son yıllarda Sivil Toplum Kuruluşlarının katılımları ve Manisa’da bulunan Celal Bayar Üniversitesi, Festival’e yönelik akademik araştırmalara ve sempozyum, panel gibi bilimsel toplantılara ev sahipliği yaparak katkı yapmaktaydı.

NEVRUZ BAYRAMI MESİR FESTİVALİ İLE BİRLEŞTİRİLİYOR

Mesir Macunu Festivali 2012 yılında Erdinç Karaköse’nin Turizm İ Müdürü olduğu yıllarda “UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası” Temsili Listesi’ne ülkemiz adına kaydettirilmiştir. En büyük tanıtım ve başarı Erdinç Karaköse’nin İl müdürlüğü döneminde olmuştur. Tarihsel akımın, astrolojik incelenmesinden gelen fenni müşahedelere dayanan kuvvetli bir astronomi bilgisi  "yeni gün" anlamına gelen “Nevruz” a yâni gecenin gündüze eşit olması dünyamızın bir çok ülkesinde, toprağın uyanışı, nefes alması veya bahar bayramı olarak bilinen Nevruz Bayramı Mesir Festivali ile birleştiriliyor. Kurucusu ve 11 Yıl başkanlığını yaptığım Manisa Azerbaycan Kültür ve Dayanışma Derneği olarak Manisa Valiliği Mesir Festivali Komisyonuna yapılan öneriyle birleştirilmesi, Mesir Festivalini biraz olsun uluslararası boyuta taşınmış oldu. Balkanlardan ve Azerbaycan’dan, gelen ekipler ayrı bir güzellik katıyordu Mesir Festivaline.

GÜNAH KEÇİSİ PANDEMİ OLDU

Ne oldu da, Mesir Haftası erozyona uğradı? Belediyeler soğuk bakmaya, İl Kültür Müdürlükleri Valilik talimatları kapsamanda yetersiz ve sönük bakmaya, “Bize  ne ve önemsememe” politikası yerini almıştı. Suçlu bulunmuştu günah keçisi olarak (COVİD-19)  Pandemi ileri sürülmekteydi. Doğruda olabilirdi (COVİD-19) öncesi ve sonrası, pandemisiz dönemlerde yine yapılamadı. Seçim sonrası “Vira bismillah” denilemedi. Görevde ve devlette devamlılık ilkesi esastır. 31 Mart'ta yapılan yerel seçimlerde CHP, Türkiye'de 47 yıl sonra ilk kez oyların yaklaşık yüzde 38'ini alarak birinci parti oldu. Yıllardır özellikle Ege, Akdeniz ve Trakya'da başarılı olması nedeniyle "kıyılar partisi" olarak anılan CHP, AKP'nin en güçlü olduğu yerlerden Adıyaman, Kırıkkale, Kilis, Denizli, Afyonkarahisar, Kütahya, Kastamonu dahil 35 ilde yerel seçimlerin galibi oldu. Şimdi CHP’li Belediyeleri görmek isteyen ve sözlerini tutmalarını bekleyen bir Manisa var. Belediyeler, Valilik, İl Kültür Müdürlüğü, CBÜ ve Sanayi Ticaret odasıyla Sivil Toplum Kuruluşlarına büyük görevler düşmektedir, Mesir Macunu Festivali Uluslararası boyutta yerini almasını ve tanıtımını sağlamak gerekir. Çeyrek kala harekete geçmek, başarısızlığı hedeflemek olur.

HACMİ KÜÇÜK DEĞERİ BÜYÜK

Açık çağrı olarak; Kurulacak komisyonda Mesir Festivali ve Mesirin Karma gününün Nevruz Bayramı ile yapılmasına katkı ve katılım yapan “MANİSA AZERBAYCAN KÜLTÜR EVİ” olarak hazır olduğumuzu belirtirken; Yazımda belirttiğim Mesir baharat tertiplerindeki yazımı bilimsel boyutunu, CBÜ’nün organize edebileceği bir oturum, sempozyum veya panelde arzu edenlerle masaya yatırmaya hazır olduğumu arz etmek isterim. Mesir Macunu hacimi küçük, değeri büyük bir şifa kaynağıdır. Hadis-İ Şerif’te buyurulduğu gibi: “Hastalarınızı tedavi ediniz, hiçbir hastalık yoktur ki, Allah-u Teâlâ o hastalığın ilaç ve devasını yaratmamış olsun.”

   GELİN BİR OLALIM

Ne olur Mesir Macunu’nu boğmayalım. Ne olur, Nevruzu Manisa’da ilk resmi törenle gerçekleştiren bir kurumun kurucu başkanı olarak sizlere gelin bir olalım, sevgiye ve dostluğa kucak açalım diyorum. Navruz’u gerçek medeni irs ve geleneklerine uygun, yakışır bir şekilde kutlamalarını yapalım. Sağlıklı yaşayın, sağlıcakla kalın.

Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve manisadenge.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.